Vrijer en veiliger dankzij een hulphond

Al eeuwenlang worden honden ingezet om mensen te begeleiden; ze zijn al te zien op Romeinse muurschilderingen uit de eerste eeuw na Christus. In ons land werd de eerste school voor blindengeleidehonden opgericht in 1935. Tegenwoordig kan een hulphond bij uiteenlopende beperkingen een oplossing zijn om iemand meer vrijheid en veiligheid te bieden.

Hoe weet je nu of een hulphond misschien iets voor jou is? Allereerst is het belangrijk dat je enige affiniteit met dieren, en dan met name met honden, hebt. Marieke, die ik voor dit artikel interviewde, wist lang voordat ze haar hulphond Bolan kreeg al dat ze een hulphond wilde. Ze is gek op honden en heeft vroeger thuis ook altijd een hond gehad. Door een progressieve spierziekte kan ze steeds minder praktische handelingen uitvoeren en daardoor kan ze goed hulp gebruiken van een hulphond. Door Bolan voelt ze zich een stuk veiliger, zegt ze. Hij legt bijvoorbeeld haar hand terug op de rolstoel als die eraf is gevallen. Ook drukt hij de alarmbel in als Marieke vast komt te zitten in een hoestbui. Marieke en Bolan zijn nu twee jaar samen. Bolan, een zwarte labrador, is een ADL-hond.

Hulphond met specialisatie

Assistentie- of hulphonden zijn er momenteel met zeven verschillende specialisaties:

ADL- of hulphonden helpen mensen met een lichamelijke beperking met praktische handelingen in en om huis. Je kunt ze herkennen aan het dekje dat ze dragen.
(Blinden)geleidehonden helpen blinden en slechtzienden zich veilig buitenshuis voort te bewegen. Zij dragen een hes en een beugel.
Signaalhonden helpen mensen die niet of slecht horen. Ze waarschuwen bij geluiden, zoals de deurbel of telefoon.
Therapie- of sociale honden helpen bij angst- en gedragsstoornissen.
Epilepsie- of seizurehonden waarschuwen de eigenaar bij een epileptische aanval. Ze assisteren hun baasje ook tijdens de aanval door het baasje in de veilige stabiele zijligging leggen of medicijnen te halen.
Diabeteshonden waarschuwen bij een wisselende bloedwaarde. Ze halen ook medicijnen of slaan alarm door een noodknop in te drukken.
Autismegeleidehonden zijn er voor structuur en focus, maar ook voor het helpen met contact leggen.

Tijd en energie

Marieke vertelt dat je wel goed moet weten waar je aan begint als je een hulphond serieus overweegt: “De reden waarom ik er niet eerder aan begonnen ben, is omdat ik een te drukke baan had en ik het voor mijn gevoel niet goed genoeg kon doen voor de hond. Het kost ontzettend veel energie en tijd, vooral in het begin. Je krijgt geen kant-en-klare hulphond, maar een gewone hond die je nog moet opleiden. Jij en je hond moeten aan elkaar wennen. Het is echt aanpassen aan een leven met een hond. Samen word je een hecht team.”

Niet aanhalen

Misschien wist je dit al, misschien is het nieuw voor je: hulphonden mag je niet aaien, aanhalen of op een andere manieren uit hun concentratie halen als je niet de eigenaar of diens naaste bent. Het afleiden van de hulphond van zijn werk kan namelijk grote gevolgen hebben: het is vermoeiend voor de hond en vervelend voor het baasje. Die beslist zelf of de hond op bepaalde momenten geaaid mag worden. Bolan, de hond van Marieke, heeft elke dag speeltijd. Dan zegt Marieke ‘release’ en doet Bolan zelf zijn riem af en kan hij even lekker zijn gang gaan. En ’s ochtends voordat Marieke in de rolstoel plaatsneemt, heeft ze zelf knuffeltijd met haar hond.

Vergoeding

Mocht je een hulphond overwegen, dan klop je als eerste aan bij een hulphondenorganisatie. Zij komen bij je thuis voor een intakegesprek. De eisen zijn streng want een hulphond is duur. De organisatie meldt je daarna aan bij je zorgverzekeraar. Soms vergoeden zij je hulphond. De zorgverzekeraar stelt dan op basis van een medische indicatie van je behandelend arts en een praktische indicatie van de organisatie van assistentiehonden vast of je een hond toegewezen krijgt. Daarna volgen, als je wordt goedgekeurd, ADL-dagen voor theorie- en praktijklessen. Als de hond na z’n training bij jou in huis wordt geplaatst (dit gaat heel geleidelijk met opbouw van het aantal uren), dan volgt nog meer training voor jou en je hond. “Naast de tijd en energie die het kost, is een hulphond ook een grote verantwoordelijkheid die je voor heel wat jaren aangaat. Heb je dit er allemaal voor over? Dan heb je er enorm veel plezier van!”, zegt Marieke.

Andere hulpdieren

Er worden meer hulpdieren ingezet om mensen te helpen diverse aandoeningen, maar hulphonden zijn de enige dieren die altijd bij de eigenaar zijn. Andere hulpdieren zijn huisdieren zoals katten, cavia’s en konijnen, maar ook paarden en diverse boerderijdieren zoals varkens en schapen. Deze dieren worden vooral ingezet bij psychische aandoeningen en kunnen de eigenaar een gevoel van veiligheid geven, structuur bieden, kalmeren of het gedrag van de eigenaar spiegelen.

Meer informatie en bronnen:

Tagshulpdier hulphond