Janet Bouwmeester“De zon heeft verschillende positieve en negatieve gezondheidseffecten. De meeste mensen worden er blij van. Het is goed voor aanmaak van vitamine D en het stuurt je biologische klok. Maar niet iedereen kan even goed tegen de zon. Bijvoorbeeld in het geval van een zeer licht huidtype, sommige medicatie of bepaalde auto-immuunaandoeningen.” Ik stelde dr. J.M. Meijer, dermatoloog in het UMC Groningen, een aantal vragen over veilig zonnen. Want nu we weer vaker kunnen genieten van lekker weer, is het wel zo prettig goed voorbereid de zon in te gaan. De zon is niet alleen maar fijn: “Een zongebruinde huid wordt vaak als gezond gezien, op de langere termijn is het wel de belangrijkste reden van huidkanker en huidveroudering.”
Weren, kleren en smeren
“Op een dag met een blauwe hemel is de zonkracht duidelijk en ook voelbaar op je huid. Maar op een bewolkte dag is de zonkracht ook nog altijd de helft van een heldere dag. De zon is in de lente even sterk als in de zomer, deze zonkracht kun je vinden op bijvoorbeeld de website van knmi.nl,” vertelt dr. Meijer. Hoe ga je dan verstandig om met de zon, wil ik weten? “Hierin kun je het motto volgen van weren, kleren en smeren. Zo is het advies om de zon te weren op het hoogste punt tussen twaalf en drie ‘s middags bijvoorbeeld door activiteiten bij voorkeur binnen of in de schaduw te plannen. Zeker bij kinderen, mensen met een (zongevoelige) auto-immuunziekte of verhoogd risico op huidkanker, is daarnaast het advies om UV-werende kleding te overwegen, zoals een shirt en een pet. Deze kleding geeft factor 50 bescherming en is inmiddels op veel plekken te koop.”
Smeren vanaf zonkracht 3
En zonnebrandcrèmes, kunt u daar advies over geven? “Het is het belangrijkste om een zonnebrandcrème te kiezen met minimaal factor 30 en zowel UVB-filter én UVA-filter. Het is goed om te beseffen dat zonnebrandcrème niet alleen iets is voor vakanties. Tachtig procent van de blootstelling aan zon juist is bij gewone dagelijkse activiteiten. Afhankelijk van het huidtype is het verstandig om te smeren vanaf zonkracht drie. Huidtypen worden ingedeeld van huidtype 1 tot 6. Huidtype 1 heeft een zeer lichte huid met vaak blond of rossig haar. Huidtype 6 een zeer donkerbruine huid met vaak zwart haar. Lagere huidtypen (1 tot 3) zijn veel meer gevoelig voor zonverbranding. Bij huidtype 4 tot 6 is er van nature meer bescherming en komt zonverbranding weinig voor. De voorkeuren voor een bepaalde type of merk zijn persoonlijk en een kwestie van uitproberen. Zo zijn er ook dagcrèmes verkrijgbaar met SPF factor 30 en crèmes een mat effect voor bijvoorbeeld dagelijks gebruik in het gezicht.”
SPF factor instinkers
“De SPF factor op zonnebrandcrème kan een instinker zijn. Zo geeft SPF factor 50 alleen deze bescherming als je een laag smeert zo dik als pindakaas op je brood. Als je de helft van deze dikte smeert, wat vaker de praktijk is, dan blijft effectief minder dan de helft aan bescherming over. Wees dus niet te zuinig, maar smeer een bedekkende laag en herhaal het insmeren om de twee uur. De meeste zonnebrandcrèmes absorberen de UV-straling en moeten daarom even inwerken.”
Zongevoelige huid
Ook wil ik graag weten of er speciale voorzorgsmaatregelen nodig zijn bij een zongevoelige huid, bijvoorbeeld door medicatie of een ziekte. “Bij bepaalde auto-immuunaandoeningen is er sprake van een hogere gevoeligheid voor zon en UV-straling, zoals bij vormen van cutane en systemische lupus (SLE) of dermatomyositis. Bij circa twee van de drie patiënten met SLE komt deze hoge gevoeligheid voor zon (fotosensitiviteit) voor. Dit kan een lastig probleem zijn in het dagelijkse leven. Naast rode huiduitslag en jeuk of pijn van de huid kan dit ook toename van andere ‘systemische’ klachten geven. Denk hierbij aan gewrichtsklachten en vermoeidheid. De relatie met zonlicht kan moeilijk in te schatten zijn omdat de uitslag of klachten direct kunnen ontstaan of pas na enkele uren of dagen. Uiteindelijk geeft de zon met UV-straling (DNA) schade aan de huid, met als gevolg een ontstekingsreactie die een uitlokkende of onderhoudende factor kan zijn voor de auto-immuunaandoening. In tegenstelling tot normale ‘zonverbranding’ kan de huiduitslag weken tot maanden aanhouden. Daarom is hierbij voorkomen beter dan genezen, door de huid regelmatig (dagelijks) te blijven beschermen tegen de UV-straling.
Afweerremmende medicatie
Bij bepaalde afweerremmende medicatie voor auto-immuunziekten is gevoeligheid voor de zon iets om extra rekening mee te houden, zoals bij azathioprine, ciclosporine, methotrexaat, mycofenolaat motefil of tacrolimus. Naast de bovenstaande adviezen kunnen voor deze groep patiënten UV-werende kleding en UV-werende folie voor ramen (in huis of auto) een verschil maken om op een verantwoorde manier wel van de zon te kunnen genieten. Vanwege deze striktere maatregelen is het advies om vitamine D te slikken, zo nodig in overleg met een arts.”
Lees hier meer artikelen over Fashion & Beauty.