Chronisch ziek en levend verlies

Levend verlies is een term die rouwexpert Manu Kierse introduceerde. Het doelt op een chronische vorm van rouwen die het vaakst beleefd wordt door mensen met een chronische ziekte of een beperking, door ouders van kinderen met een ernstige beperking of partners van personen met een zware verslaving.

Het gaat over verdriet dat altijd kan oplaaien, verwacht of onverwacht en dat soms verergert door de jaren heen. Als je moet leven met een beperking, staat daar geen punt achter. Je moet elke dag weer opnieuw zien hoe je het leven organiseert met die grenzen.

Typisch

Typerend voor leven met levend verlies is een soort demping van de gevoelens, alsof de lichtsterkte van die gevoelens verdwijnt. Ze worden, bij wijze van spreken, gedempt in de positieve en negatieve zin. ‘Ik durf niet meer blij te zijn, want morgen kan ik weer helemaal aan de grond zitten.’ Je ziet dat mensen dan hun gevoelens gaan afschermen. Ook voor een deel omdat de samenleving het moeilijk vindt om met de intensiteit van deze gevoelens om te gaan, zeker met de intensiteit van verdrietige gevoelens. Men wil niet een nieuwe ontgoocheling oplopen door de pijn met iemand te delen en niet begrepen te worden. Uit zelfbescherming, maar ook uit bescherming  tegen onbegrip in de samenleving.

De grootste misvatting

De grootste misvatting is dat je aan levend verlies went. Na een tijd is het verlies voor de omgeving niet meer nieuw. Als iemand sterft, gaat de rouw meestal in een opwaartse beweging. Algemeen gezien wordt het gemis over de tijd minder, met opflakkeringen bij speciale gebeurtenissen zoals verjaardagen, sterfdag, …  
Bij levend verlies zien we dat andere mensen snel denken: ‘Dat is nu toch al lang dat je daar mee worstelt, je hebt daar toch al mee leren leven ondertussen?’ 
Maar mensen die elke dag met levend verlies moeten leven, worden elke dag weer geconfronteerd met opnieuw tegen grenzen aanlopen. Dit verlies wordt zelfs soms met de jaren erger.  Je went hier gewoonweg niet aan.

Het geeft ook kracht

Leven met een levend verlies draait echter niet alleen om de verlieservaring. We zien ook dat het een proces is dat kracht geeft. Je wordt creatiever in het bedenken van oplossingen wanneer je op beperkingen stuit.  Je krijgt een enorm doorzettingsvermogen, je wordt steeds assertiever en kunt meer genieten van de kleine dingen die er echt toe doen. Het geeft ook kracht, humor, creativiteit, vertrouwen, liefde en levensvreugde voor wat er wel nog kan en is.

Maatschappelijke kijk

Het verwachtingspatroon van rouwverlof is veelzeggend: na vier dagen moet je terug op je werk zijn, en als dat niet lukt, moet je jezelf ziek melden en in therapie. Hetzelfde geldt voor chronisch zieken. De deur naar de psycholoog opent zich snel wanneer je bij de specialist aangeeft dat je niet goed in je vel zit. Het zou fijner zijn als je specialist zelf luistert en je rouwproces opneemt in zijn behandeling. 

Het is vaak zo een moeilijk onderwerp: de eenvoudige communicatie van mens tot mens

Wanneer er op school vanaf de kleuterklas tot aan de universiteit het  vak ‘Omgaan met rouw en verdriet’ zou bestaan, zouden mensen leren hiermee om te gaan. Ze zouden leren over liefde en verbondenheid en volgens mij eerlijker naar elkaar leren luisteren en écht gaan communiceren.

We kunnen een samenleving creëren waarin meer plaats is voor verbondenheid tussen mensen dan in de wereld van vandaag. Dus, als iedereen die dit artikel leest nu al eens écht begint te luisteren naar een ander, kunnen wij al beginnen met deze belangrijke verandering.

Lees hier meer van Ilona.

^{Foto: Sarah de Gheselle}