Karien van WierenEen groot deel van ons leven brengen we reizend door. We gaan van werk naar huis, bij vrienden en familie op bezoek of er even tussenuit tijdens een weekendje weg of een vakantie. Het is daarom belangrijk dat het openbaar vervoer voor iedereen toegankelijk is. Ook wanneer je een beperking of chronische ziekte hebt. Met Marthe Vlaskamp bespreek ik de plannen van de Nederlandse Spoorwegen (NS) om reizen met de trein meer toegankelijk te maken en welke voorzieningen er al zijn.
Programma toegankelijkheid
Marthe Vlaskamp (50) werkt al 24 jaar bij de NS en is sinds 9 jaar programmamanager van het programma toegankelijkheid. Met een klein team werkt zij aan verbeteringen voor reizigers met een beperking. Het team doet dit altijd in nauwe samenwerking met mensen met een beperking. De verbeteringen gaan over meer dan de toegankelijkheid van de treinen. Toegankelijk reizen houdt meer in. Ook wordt er gekeken naar de toegankelijkheid van bijvoorbeeld de NS website, de NS-app en de kaart- en opwaardeerautomaten. Het op een goede manier verbeteren van de toegankelijkheid kan volgens Marthe best een uitdaging zijn binnen een grote organisatie als NS. ‘’Heel veel mensen reizen met de trein en alle beperkingen zijn anders waardoor de behoeften van elkaar verschillen. Daarom is het van groot belang dat reizigers aangeven welke drempels zij vooral nog ervaren.’’ Marthe krijgt er energie van wanneer er concrete oplossingen bedacht worden, waar mensen meteen wat aan hebben.
Toegankelijke reisvoorzieningen niet altijd bekend
Er zijn veel toegankelijkheidsvoorzieningen bij NS waar je een beroep op kan doen. Volgens Marthe zijn deze lang niet allemaal bekend bij mensen met een beperking. Zo hebben alle kaartverkoopautomaten de mogelijkheid om Hulp Op Afstand te krijgen. Bel hiervoor het gratis telefoonnummer dat op de automaat staat. Een NS medewerker kan dan de bediening van het automaat op afstand van je overnemen. Ook heeft de automaat voor het opladen van saldo een optie waardoor de knoppen lager komen te staan. Dit kan handig zijn voor mensen in een rolstoel.
Voor mensen met een visuele beperking is bijvoorbeeld de NS-app ook auditief benaderbaar. Hiermee kun je via de NS-app horen aan welke kant van het perron je moet uitstappen. En er is een geleidelijn aangelegd naar de informatiebalie en de OV Servicewinkel.
Voor mensen met een auditieve beperking zijn er ringleidingen aangebracht op de informatiebalie en in de OV Servicewinkel. Verder kun je via “Klik voor Teletolk” een beroep doen op een gebaren- of schrijftolk om te bellen met de NS Klantenservice. En vrijwel alle reisinformatie wordt ook in tekst weergegeven.
Steeds vaker een zelfstandige instap mogelijk
Voor reizigers in een rolstoel is het nog niet altijd mogelijk om zelfstandig de trein in te komen. Dit komt door de grote ruimte tussen het perron en de ingang van de trein. Marthe vertelt dat het tijd kost om dit te veranderen. Voor een zelfstandige instap moet een trein zijn voorzien van een schuiftrede en moet het perron door spoorbeheerder Prorail op de juiste hoogte gebracht worden. Alle NS Sprinters hebben inmiddels een schuiftrede. Op plekken waar het perron al op de goede hoogte ligt, is dan een zelfstandige instap mogelijk. Ditzelfde geldt voor alle nieuwe intercity’s, de eerste gaat dit jaar rijden. Omdat treinen heel lang mee gaan kun je in de NS-app via de optie ’toon alleen toegankelijke reizen’ zien of je zelfstandig kunt instappen of reisassistentie nodig hebt.
De inschatting is dat in 2045 de allerlaatste niet toegankelijke intercity van het spoor verdwijnt. In alle NS treinen is een rolstoelvriendelijk toilet en een rolstoelplaats aanwezig. Ook is tien procent van de stoelen een priority seat voor mensen die moeite hebben met staan.
NS Reisassistentie
Als een zelfstandige instap niet mogelijk is, of wanneer je hulp nodig hebt bij het navigeren door het station, is er NS Reisassistentie beschikbaar. ‘’We bieden reisassistentie nu op bijna 90% van de NS stations aan, van de eerste tot en met de laatste trein. Reizigers kunnen tot een uur van te voren reisassistentie aanvragen. Er wordt dan een brug voor je neergelegd zodat je de trein in kan, of je wordt geholpen met het navigeren naar de trein.
Voor mensen met een visuele beperking bieden we als uitbreiding op bovenstaande assistentie op 5 stations een ‘1 stap verder service’. Bij deze service word je ook begeleid naar de bus, tram of metro. Deze service gaat de NS de komende tijd uitbreiden naar vijf extra stations.’’
Alle feedback is welkom!
Marthe realiseert zich goed dat er nog veel ruimte is voor verbetering op het gebied van toegankelijk reizen. ‘’Door drukte in treinen en personeelstekort kwam bijvoorbeeld de uitvoering van reisassistentie vorig jaar tijdelijk onder druk te staan. Dit is ontzettend vervelend, zeker wanneer het verkeerd gaat. In zo’n situatie is het erg belangrijk dat er meteen gecommuniceerd wordt met de reiziger en dat er een passende oplossing in gang wordt gezet. Er zijn extra mensen aangenomen en we zien gelukkig dat het weer een stuk beter gaat.’’ Marthe begrijpt goed waarom reizen met een beperking spannend kan zijn. “Mijn advies is om voorafgaand aan je reis te onderzoeken welke voorzieningen je nodig hebt en hoe je deze kan aanvragen. Ontdek hoe het is om met deze voorzieningen te gebruiken door eerst een reis te maken waar geen tijdsdruk op zit. Zo ervaar je hoe het is om te reizen met de trein. De volgende keer is het waarschijnlijk wat minder spannend.’’ Marthe geeft aan dat het heel waardevol is wanneer reizigers hun feedback geven. Dit kan bijvoorbeeld via de feedback knop in de NS Reisassistentie app. Ook kun je de NS klantenservice een bericht sturen of bellen. NS spreekt heel vaak met belangenorganisaties voor mensen met een beperking. Via hen ontvangen ze ook tips van klanten met een beperking.
Iedereen die zelfstandig naar de supermarkt kan moet ook kunnen reizen met de trein
Het doel van de NS is dat iedereen die (zelfstandig) kan meedoen in de maatschappij, bijvoorbeeld door naar de supermarkt of de bibliotheek te gaan, ook toegankelijk moet kunnen reizen met de trein. Daarom blijft NS verbeteringen doorvoeren. Marthe vertelt: “Vanaf eind dit jaar is er op elk station dat door ProRail toegankelijk is gemaakt reisassistentie beschikbaar. Een belangrijke mijlpaal voor mensen in een rolstoel. Ook gaan we aan de slag met het verbeteren van toegankelijkheid bij calamiteiten en andere afwijkende situaties. En we gaan verbeteringen doorvoeren in de informatievoorziening voor mensen met een licht verstandelijke beperking, laaggeletterden en digibeten.”
“Op dit moment wordt er bij het ontwerpen van nieuwe treinen en andere NS voorzieningen meteen rekening gehouden met verschillende beperkingen, waardoor deze vanaf de start toegankelijk zijn. Dit scheelt veel werk, aangezien er hierdoor minder aanpassingen achteraf nodig zijn. En bovendien is een goed toegankelijke trein, kaartautomaat of reisinformatie voor alle reizigers fijn!’’ Marthe heeft grote ambities. ‘’Reizigers met een beperking moeten het als vanzelfsprekend ervaren dat zij reizen met de trein, zonder dat hier veel gedoe en geregel bij kijken komt. Daar blijven wij de komende jaren hard aan werken.’’
Meer info?
Ga naar de website van de NS.
Klik hier voor meer artikelen over toegankelijk reizen.
