Janet BouwmeesterJe bent al jaren afgekeurd, maar het gaat steeds meer kriebelen. Fysiek voel je je steeds beter en je ziet het eigenlijk wel zitten om weer (deels) aan de slag te gaan (re-integreren). Maar hoe pak je dat aan? En wat gebeurt er met je uitkering; raak je die meteen kwijt? We vroegen het aan Marja van Wissen, die zelf is afgekeurd en nu via haar blog mensen helpt met re-integratie.
Marja werkte vroeger zelf als re-integratieadviseur binnen diverse gemeenten en is nu door een reumatische aandoening volledig afgekeurd. Nadat ze zelf een moeilijk re-integratietraject had met veel onbegrip van haar werkgever, besloot ze Reuma Leeft (reumaleeft.com) op te richten. Via deze blog en een Instagram- en Facebookaccount adviseert ze anderen met een reumatische aandoening over re-integratie. Ik vraag haar wat re-integreren precies is. Ze legt uit dat re-integreren betrekking heeft op het herstel van arbeidsparticipatie, dan wel een geslaagde werkhervatting of terugkeer naar werk. Het re-integratieproces verwijst naar alle inspanningen en activiteiten die gericht zijn op het bereiken van arbeidsparticipatie.
WIA met WGA
“Voor verschillende situaties gelden verschillende routes en regels,” vertelt Marja. “Zo bestaat een WIA-uitkering uit twee vormen: de IVA en de WGA. De IVA-uitkering krijg je als je niet of bijna niet meer kunt werken. Een WGA-uitkering krijg je als je nu of in de toekomst nog wel (deels) kunt werken. Zo ben ik 100 procent afgekeurd. Maar omdat ik nog niet uitbehandeld ben en mijn reuma in de toekomst wellicht nog kan verbeteren, kan ik misschien in de toekomst nog werken. Daarom ben ik 100 procent afgekeurd met een WGA. Bij een IVA-uitkering kun je nooit meer werken. Een WGA-uitkering is er dus op gericht om je weer aan het werk te krijgen, als je situatie nu of in de toekomst verbeterd is. Hierbij word je begeleidt door een werkcoach. Deze neemt elke half jaar contact met je op om te informeren hoe het gaat en of je hulp nodig hebt om weer te gaan werken. Dit kunnen een paar uurtjes zijn of meer. De afspraken die je hierbij maakt, worden vastgelegd in een werkplan. Lukt het niet om na vijf jaar te re-integreren? Dan wordt in overleg gekeken of de begeleiding vanuit het UWV stopt. De begeleiding kun je daarna wel te allen tijde weer opstarten.”
WIA met IVA
“Bij een IVA-uitkering gaat het UWV ervan uit dat je niet meer kunt werken. Verandert je situatie en/of wil je weer gaan werken? Dan heb je geen sollicitatieplicht, maar mag je wel solliciteren en werken.”
Werkcoach of arbeidsdeskundige
“Als je een WIA of Wajong hebt en je wilt weer gaan werken, kun je het beste contact opnemen met je werkcoach of arbeidsdeskundige. Deze kijkt samen met je naar welke beroepen je met je beperkingen nog wel kan uitvoeren. Ook kan de werkcoach een re-integratiebedrijf inzetten om je te begeleiden naar werk. Deze kies je dan samen met de werkcoach. Het moet wel een re-integratiebedrijf zijn waarmee het UWV een contract heeft. Daarnaast kan de werkcoach ook met je kijken of je een opleiding nodig hebt om die andere baan te vinden. Het UWV beoordeelt dan of je de opleiding nodig hebt om ander werk te vinden. Is dit het geval, dan betaalt het UWV de opleiding. Voordeel als je vanuit een WGA solliciteert, is dat je in aanmerking komt voor verschillende regelingen. Denk aan regelingen als proefplaatsing, noriskpolis, aanpassingen werkplek, enz. Verder kan het UWV je ook helpen om een eigen bedrijf op te starten. Dit kan ook vanuit een Wajong-uitkering.”
Werkgever als eigenrisicodrager
“Het kan ook voorkomen dat jouw werkgever eigenrisicodrager is. Dit betekent dat zij verantwoordelijk zijn voor de re-integratie van hun werknemers. Ook nadat je een WGA-uitkering hebt gekregen. De werkgever blijft dan tien jaar verantwoordelijk voor de re-integratie. Je weet of je werkgever eigenrisicodrager is, doordat dit wordt vermeld in de brief over de beslissing van je uitkering. Indien je werkgever eigenrisicodrager is, ondersteunt het UWV niet in je re-integratie, maar je werkgever. Deze zal dan een re-integratiebedrijf inhuren om je hierin te begeleiden. Dus wil je vanuit je WGA-uitkering weer gaan werken en je werkgever is eigenrisicodrager? Dan moet je je op dat moment bij je (oude) werkgever melden. Bij het UWV kun je dan wel bepaalde voorzieningen en hulpmiddelen krijgen.”
Niet solliciteren op een functie waarvoor je afgekeurd bent
“Solliciteer niet op een functie waarvoor je afgekeurd bent,” adviseert Marja. “Als je bijvoorbeeld kapper was en je bent daarvoor afgekeurd, dan kun je niet solliciteren op een functie als kapper. Je moet je dus omscholen en/of in een andere functie werkervaring op gaan doen. Solliciteer je toch op de functie waarop je afgekeurd bent? Dan kan dit gevolgen hebben voor je uitkering.”
Nieuwe beoordeling IVA-uitkering
“Als je vanuit een IVA gaat solliciteren, moet je ook opletten. Het UWV bekijkt dan samen met jou je situatie opnieuw. Misschien is de kans dat je kan werken groter geworden of ben je minder arbeidsongeschikt dan uit de beoordeling naar voren kwam. Je uitkering wordt dan opnieuw bekeken. Het kan zijn dat je uitkering overgezet wordt naar een WGA-uitkering in plaats van een IVA. Indien je een eigen bedrijf start, wordt na drie jaar je uitkering opnieuw beoordeeld. Maar dit kan ook eerder zijn als je bijvoorbeeld directeurgrootaandeelhouder bent of als je een vast inkomen ontvangt. Dit kan ook langer zijn dan drie jaar als je inkomsten nog erg wisselen. Let er dus op als je een eigen bedrijf begint dat je uitkering te allen tijde opnieuw beoordeeld kan worden. Ook als je besluit te stoppen met je bedrijf, krijg je een nieuwe beoordeling.”
Talenten- of beroepentest
“Om te ontdekken welk werk nu voor je geschikt is, kun je vanuit het UWV of via een re-integratiebedrijf verschillende testen doen om te kijken wat je talenten zijn, wie je bent en welke beroepen het beste bij je passen, rekening houdend met je beperkingen. Ook kun je eerst werkervaring opdoen bij een bedrijf om te kijken of je het aankan en of het iets voor je is. Daarnaast kan een ergotherapeut je helpen om te kijken hoe je je werk het beste kan volhouden. Zo kan ze samen met je kijken welke hulpmiddelen je het beste kunt aanvragen. Denk aan vervoer van en naar het werk, een aangepaste stoel of muis, speciale computersoftware, een jobcoach, enzovoort. Deze hulpmiddelen of hulp moeten wel nodig zijn om het werk uit te kunnen uitvoeren. Ook kijkt de ergotherapeut naar hoe je de belasting en belastbaarheid van werk en privé het beste kunt indelen.”
Opnieuw uitvallen
“Ben je weer volledig aan het werk en blijkt uit de nieuwe beoordeling dat je WIA of Wajong uitkering beëindigd kan worden? Dan begin je weer van voren af aan als je weer uitvalt. Je kunt dan in aanmerking komen voor een WW-uitkering of je komt weer in de poortwachterswet terecht.”
Goede begeleiding
Marja adviseert goede begeleiding te nemen: “Krijg je een re-integratietraject bij een reintegratiebedrijf aangeboden? Kijk dan heel goed voor jezelf of dit de juiste begeleiding voor je is. Je mag zelf kiezen door wie je begeleid wordt, zolang de aanbieder een contract heeft met het UWV. Ga eerst eens op intake en kijk of het klikt met je begeleider en of de ingezette begeleiding bij je past. Luister daarnaast goed naar je lichaam en kijk goed welk beroep past bij je beperkingen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat blijven werken niet alleen goed is voor je algehele welbevinden, maar ook voor je klachten en beperkingen. Je voelt je van nut en zelfverzekerd. Dit heeft weer een positief effect op je behandeling. Echter, wanneer het blijven werken te veel energie kost en je hierdoor alleen maar zieker wordt, is dit een sein dat het werk dat je doet niet bij je past.”
Meer informatie:
Kijk op reumaleeft.com of op Marja’s socials (Instagram en Facebook) voor meer informatie over re-integreren en afgekeurd worden. Marja deelt info over het traject, bij wie je moet zijn en tips over hoe je bijvoorbeeld met conflicten met je werkgever moet omgaan of hoe je weet welke beroepen je met reuma het beste kunt uitvoeren.
Lees hier ook onze andere artikelen over werk en carrière.
