Karien van WierenRepresentatie van mensen met een beperking of chronische ziekte in de media is om verschillende redenen belangrijk. Met media bedoel ik in dit geval series, films, podcasts, magazines en social media kanalen. Waarom is dit zo belangrijk? En wie zijn er vandaag de dag eigenlijk met een beperking of chronische ziekte in de media te zien? Ik neem je mee in de mediawereld.
Het tegengaan van vooroordelen
Wanneer je vaker iemand in de media ziet met een (lichamelijke) beperking of chronische aandoening, bevordert dit de beeldvorming hierover. Representatie in de media kan vooroordelen tegengaan. Hierbij is het belangrijk dat het beeld dat door de media wordt geschapen van mensen met een chronische ziekte of een beperking realistisch en positief is. De focus moet niet liggen op hoe zielig we zijn en dat we niet veel kunnen. Dit is namelijk niet het geval. Wanneer dit zo wordt geportretteerd zorgen de media juist voor niet kloppende en schadelijke vooroordelen. Door te laten zien dat mensen met een beperking of chronische ziekte ook heel veel dingen wel kunnen, alleen misschien soms op een aangepaste manier, krijgen mensen een ander beeld. Laten zien dat je ook met een beperking of ziekte bijvoorbeeld een gave baan kan hebben , kan reizen, een grotere rol in een film kan spelen en model kan staan, kan het beeld (en eventuele vooroordelen) van mensen veranderen. De focus moet dus niet enkel liggen op een inspiratieverhaal, de beperkingen, obstakels en hoe een persoon deze overwonnen heeft. Leg de nadruk juist op wie een persoon is naast zijn of haar beperking of ziekte.
Het vinden van herkenning
Uiteraard is de media, naast het veranderen van het beeld van mensen met een beperking en een chronische ziekte, ook een goed middel om herkenning te vinden. Het is soms fijn om te merken dat je niet de enige bent die obstakels tegenkomt in het leven door klachten, de ontoegankelijkheid van onze samenleving of door de vooroordelen van anderen. Dat veel mensen tegen dezelfde dingen aanlopen, betekent ook dat anderen misschien al creatieve oplossingen hebben bedacht. Door meer zichtbaarheid hiervan in de media wordt het gemakkelijker om deze oplossingen met elkaar te delen en gezamenlijk tot nieuwe ideeën te komen. De representatie van mensen met een beperking of chronische ziekte is gelukkig al verbeterd ten opzichte van 20 jaar terug. Tegenwoordig zijn er bijvoorbeeld in sommige kinderprogramma’s ook personages te zien met een beperking. Dit is fijn voor kinderen met een beperking, omdat zij iemand zien die op hen lijkt. Daarbij zorgt dit er ook voor dat kinderen zonder (lichamelijke) beperking aan dit idee gewend raken. Het is een mooie manier om vooroordelen te verminderen en het hebben van een beperking of chronische ziekte op jonge leeftijd te normaliseren.
Eva Eikhout
Duidelijk is dat de representatie in de media aan het verbeteren is. Een voorbeeld in Nederland hiervan is presentatrice, spreker en columnist Eva Eikhout. Zij is geboren zonder een groot deel van haar armen en benen. Na de opleiding Communicatie en Multimedia te hebben afgerond kwam ze door de strenge selectie van de BNNVARA academy. Vanaf dat moment gaat het goed met Eva’s carrière. Zo heeft ze twee eigen programma’s gemaakt, Weet Wat Je Date (2020) en Eva en de Eva’s (2021). Ook geeft ze Ted Talks, lezingen en schrijft zij columns over haar liefdesleven voor Eva Jinek. En daar houdt het niet op. Ze is namelijk ook ambassadeur van de organisatie Uniek Sporten, waarvoor ze de host is van een podcast. Een veelzijdig talent dus waar we vast en zeker nog veel van gaan horen. Je kan Eva volgen op Instagram via @hetleefjevaneefje.
Sex education
Misschien heb je de serie al gezien of heb je erover gehoord, Sex Education. Dit is een Britse serie waarin het leven van tiener Otis centraal staat. Zijn moeder is een sekstherapeut. Otis ontdekt dat veel leerlingen op zijn middelbare school vragen of problemen hebben op seksueel gebied. Daarom besluit hij de sekstherapeut te worden van zijn school. De cast van Sex Education is heel divers en inclusief. Er zijn personages met verschillende huidskleuren, culturen, achtergronden en beperkingen. Ook maken er personages deel uit van LGBTQIA+ community. Door de veelzijdigheid van de personages worden er verhalen vanuit veel verschillende perspectieven verteld, waardoor mensen hierin herkenning kunnen vinden. Sterk aan de serie is dat wanneer een personage een beperking heeft, zijn of haar verhaallijn niet alleen hierover gaat. De personages zijn meer dan alleen hun beperking. Daarnaast worden deze personages gespeeld door acteurs die in het echte leven ook deze beperking hebben. Dit is helaas lang niet altijd het geval. De vier seizoenen van de populaire serie zijn te bekijken op Netflix.
Er zijn dus veel redenen waarom een goede representatie van mensen met een chronische ziekte of beperking in de media belangrijk is. Dit zorgt voor herkenning, goede voorbeelden en het kan de vooroordelen in deze samenleving verminderen. Het gaat duidelijk de goede richting op, al is er zeker nog veel ruimte voor verbetering. (Sociale) Media is in deze tijd een belangrijk onderdeel van ons leven, dus het is zeker waardevol om energie te steken in het verbeteren van onze representatie.