Hoe maak je een historische stad toegankelijk: Gent

Iedereen die Gent (België) kent, weet dat het een stad is die zeker de moeite waard is om een keer te bezoeken. Maar door de kasseitjes, monumentale gebouwen en andere karakteristieke plekjes die het historische Gent zo mooi maken, is er qua toegankelijkheid nog wel wat winst te behalen. Gent wil daar verandering in brengen en een toegankelijke stad zijn waar iedereen zich welkom voelt. Ook met een lichamelijke beperking of als je minder mobiel bent. De toegankelijkheidsambtenaar van de stad – Steven Pauwels – vertelt over de plannen om deze stad met zoveel historie inclusiever te maken. 

Zo weinig mogelijk drempels

Een toegankelijk Gent is een ruim begrip. Wat houdt dat precies allemaal in? Steven Pauwels: “De leidraad voor ons beleid is de ‘universal design’ gedachte. Vrij vertaald betekent dat ‘ontwerpen voor iedereen’. In plaats van aparte voorzieningen voor specifieke behoeften te ontwikkelen, moeten producten, gebouwen en de publieke ruimte op zo’n manier ontworpen worden dat iedereen er gebruik van kan maken, ongeacht leeftijd, beperking of talenkennis. 

Als er dus geen drempels zijn voor mensen die minder mobiel zijn, dan is de stad voor iedereen toegankelijk. En met toegankelijk bedoel ik dat je je zo vlot mogelijk naar en in de stad kunt bewegen. Daarnaast is toegankelijke communicatie en dienstverlening belangrijk.”

Primeur in België

Sinds 2010 is er een toegankelijkheidsambtenaar aan het werk bij de stad. Hij is het aanspreekpunt voor zowel interne diensten als externen. Later is er een tweede ambtenaar bijgekomen. “Mijn collega Bart Vermandere is architect van opleiding en is vooral verantwoordelijk voor de gebouwen. Ikzelf ben meer projectmatig bezig met het openbaar domein, de weg, de mobiliteit en het openbaar vervoer. Gent was trouwens de eerste stad in België die een toegankelijkheidsambtenaar in dienst had. Ook het feit dat we met twee zijn, is uniek in België.”

Takenpakket

Werken aan toegankelijkheid is in een historische stad als Gent met haar vele beschermde monumenten en smalle straten geen sinecure. De toegankelijkheidsambtenaren hebben hier meer dan hun handen aan vol. Hoe ziet hun takenpakket eruit? “Onze voornaamste taak is ervoor zorgen dat toegankelijkheid bij alle stadsprojecten op de agenda staat. Eerst waren we vooral een ombudsdienst waar iedereen met klachten over toegankelijkheid terecht kon, nu proberen we proactief te denken aan de toegankelijkheid. Als er bijvoorbeeld een nieuw gebouw wordt opgetrokken, dan wordt er onmiddellijk advies gevraagd aan ons om te kijken hoe het gebouw zo toegankelijk mogelijk kan worden. Dat is beter dan achteraf een oplossing te moeten zoeken.“

Actiepunten 2020-2021 

De stad Gent heeft ook een ambitieus actieplan ‘Werken aan een toegankelijk Gent, nog voor de eerste stap’ 2020-2021. Wat zijn daarvan de speerpunten? “Een belangrijke prioriteit waar ikzelf mee bezig ben, is het openbaar vervoer. De stad zal een charter ondertekenen om minimaal 50 procent toegankelijke haltes te hebben. Daarnaast willen we de toegankelijkheid van de horeca verbeteren, maar dat project heeft door de coronacrisis vertraging opgelopen. In plaats daarvan hebben we ons op de apotheken – een belangrijke essentiële dienstverlening – gericht. We proberen hen bewust te maken van het feit dat hun winkel toegankelijk moet zijn voor iedereen. 

Ook proberen we het comfort te verhogen van het Gentse openbaar domein. Gent is namelijk een historische stad uit de middeleeuwen die niet zo toegankelijk is, zeker niet voor minder mobiele mensen, en we proberen dat te verbeteren. We stellen vast dat de kasseien en de staat van de trottoirs nog altijd het grootste struikelblok zijn. Het probleem is dat we ook het historisch stadszicht willen behouden. Het is dus de kunst om een compromis te vinden tussen erfgoed en toegankelijkheid. Dat is niet altijd gemakkelijk en vereist veel lobbywerk en veel tijd.”

Toeristische wandeling

Gent brengt binnenkort een nieuw boekje uit met daarin een toegankelijke toeristische wandeling. “Iedereen die Gent bezoekt en minder mobiel is, kan het aanvragen bij de Dienst Toerisme Infokantoor Oude Vismijn. Naast de wandeling vind je er toegankelijkheidsinfo in terug over de toeristische trekpleisters van de stad, maar ook over de toegankelijkheid van de horecazaken en de openbare toiletten op de route. Op de website van Visit Gent staat wel al een oudere wandeling ‘Ghent on wheels’. ”

Monumenten bezoeken

Wie naar Gent komt, wil natuurlijk ook een van de talrijke Gentse musea bezoeken. Is daarover ook informatie voorhanden?  “De Gentse musea doen mee aan een gezamenlijk project dat de toegankelijkheid van de musea op een digitaal platform zal samenbrengen. Zodanig dat je als bezoeker weet wat wel, maar ook niet kan. Dat portaal zal volgend jaar beschikbaar zijn.”

Gentinfo 

Wat als ik toch een klacht of een vraag heb over de toegankelijkheid in Gent? Waar kan ik dan het beste terecht? “Wij raden altijd aan om je vraag of klacht naar ‘Gentinfo’ te sturen. Zij bezorgen die aan de bevoegde diensten. Ook als je Gent wil bezoeken als toerist en je hebt vragen over toegankelijkheid, dan kan je je best tot deze dienst wenden. Nog een interessante website is ‘Visit Gent’. Daar kan je onder andere informatie vinden over toegankelijke hotels.” 

Meer informatie:
Toegankelijk Gent: www.stad.gent/toegankelijkheid
Gentinfo: www.stad.gent/gentinfo
Gent, toegankelijke stad op Visit Gent: https://visit.gent.be/nl/goed-om-weten/praktische-info/over-gent/gent-toegankelijke-stad

^{Foto: Hubert van den Borre via Unsplash}

Lees hier meer over reizen.