Karien van WierenWanneer je een beperking of een chronische ziekte hebt, kan het helaas voorkomen dat je te maken krijgt met vooroordelen. Mensen hebben een bepaald, soms niet kloppend, beeld van hoe het is om met een ziekte of een beperking te leven. Dit kan op verschillende gebieden voor moeilijkheden zorgen. Misschien weten mensen niet goed wat je allemaal kan en word je hierdoor onderschat. Of krijg je te maken met vragen van onbekenden waar je niet op zit te wachten. In dit artikel vertelt Anniek Damstra (25) over met welke vooroordelen zij in het dagelijks leven te maken krijgt en hoe ze hiermee omgaat.
Even voorstellen…
Anniek is 25 en woont in Groningen. Op dit moment zit ze in haar derde jaar van de opleiding Social Work. Ze is bezig met een stage op een dagbesteding, waar ze mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt begeleidt. Anniek omschrijft zichzelf als een mensen-mens. Ze gaat er graag op uit met vrienden en familie. Naar de stad, de bios of naar een festival gaan, doet ze regelmatig. Maar ook lekker thuis een serie kijken of een boek lezen vindt ze leuk om in haar vrije tijd te doen. Doordat Anniek drie maanden te vroeg geboren is, heeft zij een hersenbloeding gekregen en was er sprake van zuurstoftekort. Dit heeft geleid tot cerebrale parese (CP), in de volksmond ook wel spasticiteit door een hersenverlamming genoemd. Door deze aandoening zit Anniek in het dagelijkse leven in een elektrische rolstoel.
Geen menukaart
Anniek geeft aan dat onbekenden soms door haar lichamelijke beperking denken dat ze op cognitief vlak ook beperkt is. Anniek: “Wanneer ik samen met iemand in een winkel ben, geven medewerkers soms het wisselgeld terug aan degene met wie ik ben. Terwijl ik betaald heb. Ook krijg ik soms als enige geen menukaart in een restaurant, omdat mensen ervan uitgaan dat ik niet kan lezen.” Anniek vertelt dat het voorkomt dat mensen vragen over haar stellen aan de persoon met wie ze samen is, in plaats van aan haar. Vooroordelen kwamen ook aan het licht toen Anniek met een vriendin op een festival was. Haar vriendin werd aangesproken over hoe goed het van haar was dat zij Anniek hiernaartoe meenam. Haar vriendin’s reactie was als volgt: “Ik moet blij zijn dat zij met mij weg wil.” Door dit soort situaties wordt het Anniek helaas duidelijk dat mensen (nog steeds) vooroordelen hebben over mensen met een lichamelijke beperking.
Een stage vinden is moeilijk
Ook met haar studie krijgt Anniek hiermee te maken. Zo was het voor haar moeilijk om een stageplek te vinden. Anniek: “Veel bedrijven zijn niet zo inclusief als je zou denken.”Veel bedrijven durven het niet aan om iemand aan te nemen met een fysieke kwetsbaarheid. Dit kan komen door vooroordelen over wat je wel en niet kan, maar ook door praktische zaken zoals een ontoegankelijk gebouw.” Ze hoort vaak hoe knap het is dat zij een studie volgt en daarnaast een druk sociaal leven heeft. Anniek: “Dit is lief bedoeld, maar leven met een beperking is voor mij normaal. Wat verwachten mensen anders? Dat ik op mijn jonge leeftijd achter de geraniums ga zitten?”
Vooroordelen op datinggebied
Anniek heeft gedate en ziet dat het hebben van een beperking op dit gebied ook best wel een dingetje is. “Ik heb vaak een goed gesprek, maar zodra mijn beperking ter sprake komt, word ik gelijk unmatched.” Dit zijn waarschijnlijk mensen die mijn rolstoel niet hebben gezien op de foto’s. Anniek geeft aan dat de beperking voor buitenstaanders meer een ding lijkt te zijn dan voor haarzelf. “Mensen zijn er vaak niet bekend mee en weten niet goed wat je wel en niet kan. Dit is logisch, maar wel vervelend. Een tijd heb ik op mijn datingprofiel niet laten zien dat ik een beperking heb. Toen kreeg ik meer matches, maar veel hiervan haakten af zodra ik vertelde dat ik een beperking heb. Daarom kies ik ervoor om dit wel op mijn profiel te vermelden. Dan filter je meteen de mensen eruit die wel openstaan voor iemand met een beperking.”
Stel vragen
Hoe ga je om met deze vooroordelen? Het maakt Anniek weleens onzeker, het doet wat met je zelfbeeld. Op het ene moment gaat het beter dan op andere momenten. Echter, gaat ze hierdoor zeker geen dingen uit de weg en maakt ze haar dromen waar. Anniek: “Het helpt mij om te beseffen dat mensen met vooroordelen vaak niet beter weten. Veel mensen hebben niemand in hun omgeving met een lichamelijke beperking. Daarbij moet je je ook bedenken: aannames hebben we allemaal.” Aan mensen die (onbewust) vooroordelen hebben wil ze het volgende meegeven. Maak op een open manier kennis met iemand , aangezien deze vooroordelen vaak niet kloppen. Anniek: “Stel vragen aan iemand wanneer je deze hebt, zo kom je er vanzelf achter. Ik heb liever vragen dan dat er aannames worden gedaan die niet kloppen.” En voor de mensen die zelf te maken krijgen met vooroordelen: “Vaak weet je zelf het beste wat je wel en niet kan en hoe je in elkaar zit. Ga daarop af en niet op de mening van de buitenwereld, hoe moeilijk dit ook kan zijn.”
Meer van Karien lezen? Klik hier.