• Zoeken
  • Lost Password?

Mogelijkheden en beperkingen van werken met een chronische ziekte

Marijke Visser deed voor haar opleiding Maatschappelijk Werk onderzoek naar de arbeidspotentie van chronisch zieken. Vanuit eigen ervaring weet ze hoe ingewikkeld het kan zijn om met gezondheidsbeperkingen toch je plek te vinden op de arbeidsmarkt. Met haar paper en de enquête die ze uitzette via Thriving Magazine wil ze inzicht krijgen in de factoren die werken met een chronische ziekte bemoeilijken, maar ook de kansen die er zijn laten zien. Ze deelt de resultaten met ons. 

Door Marijke Visser

Enquête: inzicht in belemmeringen en kansen

Een aantal weken geleden vroeg ik via Instagram om hulp voor een enquête over arbeidspotentie onder chronisch zieken. Zelf heb ik sinds enkele jaren een IVA-uitkering omdat werken in het onderwijs niet meer lukte. Toch bleef ik zoeken naar een manier om mijn talenten te benutten en werk te vinden dat past bij mijn mogelijkheden. Die zoektocht was allesbehalve eenvoudig: in Nederland vond ik geen opleiding die me de nodige flexibiliteit en aanpassingen kon bieden. Uiteindelijk vond ik een opleiding maatschappelijk werk via afstandsonderwijs aan de Vives Hogeschool in Kortrijk, België. Hier kon ik op mijn eigen tempo en in mijn eigen omgeving studeren, zonder dat mijn gezondheidstoestand constant in de weg zat.

Als onderdeel van mijn opleiding kreeg ik de opdracht om een paper te schrijven over een sociaal probleem. De arbeidsparticipatie van mensen met een chronische ziekte of beperking kwam meteen in me op. Ik wist uit eigen ervaring hoe ingewikkeld het kan zijn om met gezondheidsbeperkingen toch je plek te vinden op de arbeidsmarkt. Met mijn paper en deze enquête wilde ik inzicht krijgen in de factoren die werk bemoeilijken, maar ook de kansen die er zijn laten zien.

Wat beïnvloedt onze werkcapaciteit?

Voor mensen met een chronische ziekte of beperking spelen diverse factoren een rol in de mogelijkheid om werk te behouden of terug te keren op de arbeidsmarkt. De belangrijkste daarvan zijn persoonskenmerken, ziektelast, steunnetwerken, de rol van de werkgever en maatschappelijk beleid.

Persoonskenmerken: wie we zijn maakt verschil

Uit mijn onderzoek bleek dat kenmerken zoals leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en verwachtingen over herstel invloed hebben op werkhervatting en -behoud. Jongere mensen hebben bijvoorbeeld vaak een grotere kans om werk te behouden, ook een hoger opleidingsniveau vergroot de kans op behoud en terugkeer naar werk. Daarnaast blijkt dat een positieve kijk en het vermogen om in oplossingen te denken kunnen helpen om werk vol te houden. Niet alle factoren zijn even beïnvloedbaar, maar de juiste mentale instelling maakt voor velen een verschil.

Ziektelast: het onzichtbare gewicht

Chronische ziektes brengen vaak klachten zoals pijn, vermoeidheid en cognitieve beperkingen met zich mee die onvoorspelbaar kunnen zijn. Uit mijn paper bleek dat vooral pijn en vermoeidheid voor velen een grote belemmering vormen in het werk. Zelfs simpele taken kunnen door wisselvallige symptomen enorm belastend zijn. Ik merk zelf dat de zorgplanning rondom mijn gezondheid energie kost, wat ook mijn flexibiliteit en werkcapaciteit beperkt. Voor veel chronisch zieken blijft het iedere dag een evenwicht vinden tussen draagkracht en draaglast.

Sociale steun: niet alleen, maar samen

Een sterk sociaal netwerk kan het verschil maken tussen werk kunnen volhouden of niet. Mensen met een hecht netwerk van familie en vrienden, die praktische en emotionele steun bieden, ervaren vaak een grotere werkcapaciteit. Deze steun zorgt ervoor dat energie bespaard kan worden voor het werk door huishoudelijke of zorggerelateerde taken uit handen te nemen. Voor mij persoonlijk was de steun van mijn naasten een belangrijke factor om door te zetten, omdat ik wist dat ik er niet alleen voor stond.

Werkgevers: flexibiliteit is een sleutel

De houding en flexibiliteit van werkgevers zijn cruciaal om werk en gezondheid in balans te houden. Uit mijn enquête bleek dat steun van werkgevers, bijvoorbeeld door flexibele werktijden of thuiswerkopties, een enorme positieve invloed heeft op de werkcapaciteit van chronisch zieken. Een deelnemer verwoordde het treffend: “Ik kan blijven werken doordat ik mijn uren zelf mag indelen en vaak online kan werken.” Toch blijft werken, zelfs met aanpassingen, voor sommigen niet haalbaar omdat hun beperkingen te groot zijn.

Maatschappelijk beleid: steun en struikelblokken

Het sociale zekerheidsstelsel biedt gelukkig een vangnet voor mensen die door ziekte niet meer kunnen werken, maar de bureaucratie rondom zorg en financiële ondersteuning kan energie-intensief en ontmoedigend zijn. In mijn eigen ervaring ontdekte ik dat het aanvragen van zorg en voorzieningen soms meer energie vroeg dan ik aankon. Een eenvoudiger systeem zou de werkcapaciteit van chronisch zieken vergroten, in plaats van deze onbedoeld te beperken.

Kansen voor de toekomst

Mijn studie en onderzoek laten zien dat het verbeteren van arbeidsparticipatie voor mensen met een chronische ziekte vraagt om een aanpak op verschillende niveaus: persoonlijk, organisatorisch en maatschappelijk.

  • Op persoonlijk niveau kan verder onderzoek naar de impact van pijn, vermoeidheid en copingmechanismen (zoals optimisme en oplossingsgerichtheid) helpen om de veerkracht van individuen te vergroten. Het bevorderen van een gezonde balans tussen draagkracht en draaglast blijft belangrijk om de werkcapaciteit te versterken.
  • Op organisatieniveau kunnen inclusieve werkplekken met aanpassingsmogelijkheden (zoals flexibele uren, telewerken en empathische begeleiding) ervoor zorgen dat meer mensen met een chronische ziekte hun werk kunnen blijven doen. Door werkgevers bewust te maken van deze mogelijkheden, kunnen zij een werkomgeving creëren waarin werk en gezondheid elkaar niet uitsluiten.
  • Op maatschappelijk niveau zou het vereenvoudigen van arbeidsongeschiktheidsbeleid en het verminderen van bureaucratische barrières voor zorg en ondersteuning de druk op chronisch zieken kunnen verlagen. Dit zou hen in staat stellen om hun energie effectiever in te zetten, waardoor de kans op arbeidsparticipatie toeneemt.

Met dit artikel hoop ik niet alleen inzicht te geven in de uitdagingen die we als chronisch zieken op de arbeidsmarkt ervaren, maar ook een boodschap van hoop uit te dragen. Er is zoveel onbenut potentieel onder mensen met een chronische ziekte. Ik hoop dat mijn paper een stap kan zijn naar een inclusievere en eerlijkere arbeidsmarkt, waar ook onze bijdrage telt.

Lees hier meer artikelen over werken met een chronische aandoening.

Socials

Thriving Magazine is ook te vinden op Instagram en Facebook. Zien we je daar?

error: Content is protected !!