Ester van MeeterenSuleika Jaouads’ ‘Tussen twee werelden’ begint schokkend: op 22-jarige leeftijd krijgt ze de diagnose Acute Myeloïde Leukemie (een kwaadaardige, levensbedreigende beenmergkanker). Het boek beschrijft een zeer gedetailleerd ziekteproces. Jaouad neemt ons mee in elke stap: van de eerste diagnose, via chemotherapie en beenmergfalen, tot maanden van isolatie en terugvallen. ‘Tussen twee werelden’ is geen simpel verhaal over overwinning, het gaat over veerkracht. Leven met een chronische aandoening betekent niet dat je leven minder is. Het is gewoon anders, en dat ‘anders’ kan zijn eigen schoonheid hebben.
Wat werkt goed in het boek
Jaouads’ eerlijkheid over de impact op familie is waardevol. Ze toont hoe ziekte niet alleen de patiënt raakt, maar het hele systeem eromheen. Haar beschrijving van schuld, zich verantwoordelijk voelen voor wat haar familie meemaakt, zullen lezers herkennen.
Inspirerend is het ‘honderddagenproject’ dat ze met haar ouders ondernam tijdens behandelingen. Terwijl haar moeder tegeltjes schilderde en haar vader jeugdherinneringen opschreef, pakte Jaouad haar dagboek weer op (hield ze af en aan bij sinds haar kindertijd). Dit laat zien: creativiteit en expressie kunnen kracht hebben. Onderzoek toont inderdaad aan dat (dagboek)schrijven stress kan verminderen, emoties helpt verwerken. Je zet zaken op een rijtje, plaatst ze in perspectief. Ze vergelijkt zichzelf met Frida Kahlo: overleven vormgeven als creatieve daad. Dit perspectief kan anderen inspireren om hun eigen uitlaatkleppen te vinden.
Voor mensen met chronische aandoeningen biedt haar boek vooral de bevestiging dat je gevoelens geldig zijn, dat herstel niet lineair verloopt en dat er ruimte is voor zowel verdriet als vreugde. Je hoeft niet ‘over’ je ziekte heen te komen om een vol leven te leiden. Je kunt leren ermee te leven op een manier die authentiek en betekenisvol is.
Het tweede deel van het boek, waarin Jaouad een roadtrip maakt om mensen te ontmoeten die haar tijdens haar ziekte schreven, is inspirerend zonder sentimenteel te worden. Het toont hoe menselijke verbinding genezend kan werken en hoe we allemaal, gezond of ziek, worstelen met het vinden van betekenis.
Een rauwe roman
Het boek lees als een roman. Als je daarvan houdt, is dit boek honderd procent aan te raden. Aan de andere kant verliest het zich in minutieuze details die meer kunnen overweldigen dan helpen. De schrijfstijl voelt soms geforceerd bloemrijk aan, wat de toegankelijkheid niet ten goede komt. Voor mensen die worstelen met hun eigen gezondheidsproblemen kan dit een extra drempel zijn, zeker als je op zoek bent naar praktische handvatten.
Conclusie
‘Tussen twee werelden’ is ontegenzeggelijk een bijzonder boek en knap geschreven. De ‘worsteling’ zit erin dat je van de stijl moet houden. Als dat zo is, dan is het een geweldig boek dat je maar moeilijk kunt neerleggen en nog jaren koestert op je (virtuele) boekenplank. Ik geef het 3,5 sterren.
Suleika Jaouads
348 pagina’s
Ambo/Anthos Amsterdam – 2023
www.suleikajaouad.com