Waarom altijd positief zijn, niet altijd goed is

De laatste maanden zie ik de term ‘toxic positivity’ overal opduiken, terwijl ‘giftige positiviteit’ zeker niet iets is van de laatste tijd. Wij zijn een magazine gestart dat als doel heeft mogelijkheden te bieden en met een positieve blik te kijken naar wat nog wel kan als je te maken krijgt met beperkingen door een chronische ziekte. Dat wil zeker niet zeggen dat we de dingen rooskleuriger willen voordoen dan ze zijn: ook wij maken perioden mee waarin alleen maar positief zijn ons niet helpt. Het ontkennen van de ernst van een situatie of de ‘downs’ die bij het leven, ook met een chronische ziekte, horen, is niet goed voor je mentale gezondheid. Dat is wat toxic positivity in feite doet: geen ruimte geven aan negatieve emoties zoals verdriet, boosheid, angst en onzekerheid.

Verwerking

Door onplezierige emoties te vermijden of te ontkennen, verwerk je ze niet. En als je ze niet verwerkt, worden ze ongewild groter en belangrijker. Het is als de bal die je in het zwembad onder water duwt. Je moet blijvende inspanning verrichten om de bal onder water te houden en na een tijdje wordt dat onhoudbaar. Opgekropte, negatieve emoties kunnen net zo onhoudbaar worden. Emoties ervaren we niet voor niets. Mensen zijn niet geprogrammeerd om zich alleen maar blij te voelen. Negatieve emoties bevatten vaak waardevolle informatie. Angst bijvoorbeeld, is er om je te vertellen dat er potentieel gevaar dreigt en dat je op je hoede moet zijn. Zodra je je angst kunt identificeren als angst, kun je kijken of je actie moet ondernemen (bijvoorbeeld vluchten).

Sociale functie

Emoties ervaren, met name ook negatieve, heeft ook een sociale functie. Het maakt het makkelijker om je verbonden te voelen met andere mensen. Als je nooit negatieve gevoelens erkent of deelt, kun je op andere mensen overkomen alsof je die nooit hebt en geef je ongewild de indruk af dat jij geen enkel probleem ervaart. Het is lastig om een connectie met iemand te krijgen die nooit verdriet, angst of onzekerheid ervaart.

Negatieve emoties zijn een gezonde manier om gebeurtenissen in je leven te verwerken. Als je meteen zegt: ‘Alles is oké’, wijs je de mogelijkheid af om stil te staan bij een vervelende situatie. Aandacht geven aan verdriet zorgt ervoor dat je kunt beginnen de emotie te verwerken zodat deze zich niet vastzet in je lichaam en op de lange termijn potentieel ziekteverschijnselen¹ veroorzaakt.

Schuld en schaamte

Tegen jezelf zeggen dat je negatieve gevoelens ongerechtvaardigd zijn kan ook schadelijk zijn. Dat kan gevoelens van schuld en schaamte oproepen omdat je je verdrietig voelt en vindt dat dat niet mag. Je gaat je dan slecht voelen, omdat je je slecht voelt. Voor je mentale gezondheid is het veel gezonder het verdriet of de neerslachtigheid te ervaren. Over je emoties zou je niet moeten oordelen. Het is oké om je niet oké te voelen.

Stilstaan bij emoties

Stilstaan bij emoties door ze echt te voelen, kan door een pauzemoment in te lassen. Zodra een emotie opkomt, probeer je een korte pauze te nemen en echt te ervaren wat er naar boven komt. Soms komt een emotie niet op het juiste moment, omdat je bijvoorbeeld zit te vergaderen. Dan kun je kijken of je er later op de dag, op een rustig moment voor jezelf, tijd voor vrij kunt maken. Dat moment van echt voelen, geeft vaak meer lucht en kan je ook een nieuw perspectief bieden op een situatie.

Ruimte bieden

Als anderen een emotie met je delen, kun je daar ruimte voor maken door echt te luisteren en niet meteen met een oplossing te komen of het onderwerp te veranderen. Vaak doen we die twee dingen omdat we ons ongemakkelijk voelen als andere mensen emoties tonen die wij zelf lastig vinden en niet willen ervaren. We weten niet goed hoe we daar zelf mee om moeten gaan dus hebben we ook liever niet dat een ander ons ermee confronteert.

‘Hoe gaat het met je?’

Verder kunnen we opener en eerlijker zijn over hoe we ons echt voelen. De vraag ‘Hoe gaat het met je?’ kan daar een opening voor bieden. Deze vraag is tegenwoordig wel meer een groet geworden, waar vaak geen diepgaand antwoord op wordt verwacht. Omdat we onze gesprekspartner niet in verlegenheid willen brengen of geen tijd willen opeisen, antwoorden we: ‘best goed’ of iets anders wat (redelijk) positief is. Vaak is dit zo’n automatisme geworden dat we er zelf niet eens meer bij stilstaan. We zouden zelf de vraag anders kunnen stellen, zodat duidelijk is dat je een eerlijk antwoord verwacht. Bijvoorbeeld: Hoe gaat het nu met je? Of: Hoe gaat het echt met je? En dan openstaan voor het antwoord. Als de ander is uitgepraat, kun je zijn of haar gevoel bevestigen en eventueel nog vragen of er iets is wat je voor diegene zou kunnen doen.

Aangeboren optimisme

Bij toxic positivity zijn mensen die van nature heel positief en optimistisch zijn niet het probleem. Ergens het beste van willen maken is geen toxische vorm van positiviteit. Je accepteert dan een situatie en kijkt dan hoe je er vanuit de omstandigheden het beste van kunt maken. Bij toxic positivity doe je net alsof de slechte situatie niet bestaat, dat is het verschil. En dat is waar wij bij Thriving naar streven: het beste ervan maken.

Meer informatie en bronnen:
Toxic positivity is ‘counterproductive and harmful’ to mental health, experts say – The Washington Post
Toxic Positivity: Don’t Always Look on the Bright Side | Psychology Today
6 Questions To Ask Instead Of ‘How Are You?’, According To Therapists | HuffPost Life
¹Ignoring Your Emotions Is Bad for Your Health. Here’s What to Do About It | Time